ขั้นตอนแรกสุดที่เริ่มหัด คือฝึกเกาะขอบสระตีขาให้เคยชิน แล้วค่อยยืดแขนออกจากขอบสระ จากการเกาะ ติดขอบสระตีขา มาเป็นเกาะขอบสระแล้วตีขาเหยียด อาจจะก้มหน้าจมลงน้ำแล้วเงยขึ้นมาหายใจ สลับบ้างก็ได้ ขั้นตอนนี้ จะทำให้เรา สามารถใช้ขาได้คล่องและเริ่มชินกับการลอยตัวตามยาว ตามผิวน้ำ โดยยังอาศัยมือ ช่วยจับพยุงไว้เล็กน้อย เมื่อคล่องดีแล้ว ข้ามไปขั้นที่สอง
ขั้นที่สอง เป็นการลอยตัวตีขาไปข้างหน้า เกาะโฟมตีขา โดยจะใช้มือเกาะแผ่นโฟม เหยียดแขน ออกแล้วตีขาโบกน้ำ เหมือนกับการเกาะขอบสระ และตีขา ให้ตัวลอยไปข้างหน้าเรื่อยๆ ฝึกการทรงตัว และใช้ ขา (โดยยังไม่ใช้แขน เพราะใหม่ๆ ใช้ทั้งขาและแขนพร้อมๆ กัน มันจะฝืนๆ) ถ้าเหยียดแขนห่างตัวแล้ว หน้ายังคอยจะจมน้ำ อาจจะงอแขนเอาโฟมมารองใต้อกก่อนในระยะแรกก็ได้ แล้ว เมื่อคล่องๆ ค่อยยืดแขนออกไป ระยะนี้ เมื่อคล่อง จะเห็นว่า เราเริ่มเคลื่อนไหวในน้ำได้ แล้ว แต่ยังต้องอาศัยโฟม ช่วยพยุงตัวเล็กน้อย
ขั้นตอนที่สาม เคลื่อนไหวในน้ำด้วยตัวเอง โดยไม่ใช้โฟมแล้ว เราจะลอยตัวตีขาเหมือนเดิม โดยเหยียดแขนตรงไปข้างหน้า คว่ำหน้าจมน้ำ(ก่อนคว่ำลงไป หายใจเข้าให้สุดเต็มที่แล้วกลั้นไว้) ตัวเหยียดตรง แล้วตีขาเหมือนตอนเกาะโฟม ตัวจะพุ่งไปข้างหน้าเรื่อยๆ เหมือนการว่ายน้ำ แต่ไม่ใช้แขน และกลั้นหายไป จนสุดลมหายใจ ค่อยทิ้งตัวลงยืน ขึ้นมาหายใจ ทำไปเรื่อยๆ จะได้จังหวะการตีขา และเคลื่อนไหวตัว ที่ถ้าทำได้ดี ตัวจะพุ่งไปข้างหน้าได้ดีพอใช้โดยยังไม่ได้ใช้แขน
ขั้นตอนที่สี่ เริ่มใช้แขนช่วยในการว่ายน้ำ ก็เหมือนขั้นตอนที่สาม แต่แทนที่จะเหยียดแขนไปข้างหน้าเฉยๆ ก็เริ่มหัดใช้แขวนว่ายน้ำ(ท่าไหนก็ได้ที่ถนัดก่อน) จัดระเบียบแขน และ มือให้พอดี ตอนมือลงไปในน้ำก็ออกแรงดึงแหวกน้ำเข้ามาหาตัว) ว่ายจ้วงไปเรื่อยๆ ร่วมกับการตีขา หมดลมกลั้นหายใจ ก็ขึ้นมายืน หายใจ แล้วค่อยเริ่มใหม่ ขึ้นตอนนี้ จะเป็นการฝึกใช้มือร่วมกับ การตีขา เป็นการว่ายน้ำ ครบแล้ว พอไหว้ไปได้ระยะนึง การทำงาน มันจะประสานกันไปอัตโนมัติ แต่ยังคงว่ายไกลไม่ได้เพราะว่าเรายังอาศัยการกลั้นหายใจขณะว่าย
ขั้นตอนที่ห้า เริ่มฝึกหัดหายใจ ขณะว่ายน้ำ การหายใจ ขณะว่ายน้ำ ถ้าเป็นท่ามาตรฐาน เราก้มหน้าอยู่ในน้ำขณะว่ายกันตลอด จะเงยขึ้นมาเมื่อต้องการหายใจเท่านั้น โดยต้องคอยดูจังหวะการหายใจ โดยจะหันหน้าเอียงขึ้นด้านข้าง (ข้างใดข้างหนึ่งก็ได้เป็นระยะ) เพื่อหายใจเอาอากาศเข้าไป ให้เต็มที่ ก่อนจะหันหน้ากลับไปก้มลงมองพื้นสระว่ายต่อไป และต้องหายใจออกไปก่อนตั้งแต่ตอนอยู่ในน้ำ และเมื่อ แหงนหน้าขึ้นมา ก็สูดลมหายใจกลับเข้าไปเลย (จะได้มีเวลาหายใจเข้าได้นานขึ้น)
เมื่อว่ายได้และหายใจได้ดีแล้ว ต่อไปก็เป็นการฝึกหัดจัดท่าตัวเราตอนว่าย ทั้งแขน ขา และลำตัว เวลาว่ายอาจจะไม่ต้องตีขาถี่มาก แค่โบกขาเป็นจังหวะ แต่ใช้การว่ายแหวกน้ำด้วยมือ ไป จะไวกว่า มีคนบอกว่าการเคลื่อนไหวตัวของเราในน้ำ ให้นึกภาพว่า ไม่ใช่เราไปตะกุยน้ำ แต่เหมือนเราค่อยๆแหวกตัวแรกพริ้วไปในน้ำ เวลาว่ายแล้วนึกภาพตามไปว่ายยื่นแขนออกไปเอี้ยวตัวโบกขาให้เหมือนรู้สึกเราแทรกตัวเลื้อยไปในน้ำ
การออกกำลังว่ายน้ำ ได้ประโยชน์หลายอย่าง
1. เป็นการออกกำลังกายแบบแอโรบิค ช่วยให้ระบบไหลเวียน หัวใจทำงานดีขึ้น ช่วย
เผาผลาญไขมัน ลดน้ำหนัก ผู้ที่ยังว่ายน้ำไม่เก่ง สามารถเกาะแผ่นช่วยว่ายน้ำ แต่ต้องว่ายน้ำต่อเนื่อง 15 – 20 นาที
2. ช่วยให้กล้ามเนื้อแข็งแรง โดยไม่มีอันตรายต่อข้อ เช่น การบริหารกล้ามเนื้อรอบ ๆ
ข้อเข่า กล้ามเนื้อหลัง กล้ามเนื้อหน้าท้อง
3. ช่วยบริหารยืดเหยียดกล้ามเนื้อได้ดีขึ้น
4. ช่วยบริหารให้ข้อเคลื่อนไหวได้มากขึ้น ช่วยป้องกันรักษาสภาวะข้อยึดติด
5. การออกกำลังเป็นหมู่คณะร่วมกับบุคคลอื่น หรือในครอบครัว ช่วยให้มีความสนุกสนาน เพลิดเพลิน และก่อให้เกิดสัมพันธไมตรีที่ดีต่อกัน
6. การว่ายน้ำสม่ำเสมอ สัปดาห์ละ 3 – 5 ครั้ง ช่วยทำให้สุขภาพร่างกายทั่วไปดีขึ้น แข็งแรงขึ้น รวมทั้งด้านจิตใจและอารมณ์ดีขึ้นด้วย เป็นการช่วยผ่อนคลายความตึงเครียด
